Bestaanszekerheid

Op zaterdag 4 november, ruim twee weken voor de Tweede Kamerverkiezingen, organiseerde vakbond FNV een campagnedag voor bestaanszekerheid. De bedoeling was alle groepen van de bevolking te mobiliseren die niet meer of moeilijk rond kunnen komen door prijs- en tariefstijgingen als gevolg van de opgelopen inflatie en het kabinetsbeleid. Het resultaat was een opkomst van ruim duizend deelnemers die vooral met bussen vanuit het land naar Amsterdam waren gebracht. Een teleurstellend resultaat dat wellicht mede te wijten was aan de voorspelling van slecht weer. Maar dat is zeker niet de enige reden.

De FNV ondervindt steeds meer de negatieve gevolgen van de ingeslagen weg om de vakbond te professionaliseren en invloed van leden terug te dringen. Het beleid wordt voorbereid en steeds meer bepaald door de werkorganisatie en de invloed daarop van (kader)leden in de vereniging. De FNV verzandt steeds meer in de bureaucratie van parlementair samengestelde organen: sectorraden en ledenparlement.

De mars vanaf de Dam naar het Westerpark had nog enige strijdbare uitstraling, vooral door de deelname van niet-vakbondsgroepen. Eén daarvan was het NCPN/CJB-blok dat de niet mis te verstane leus voerde: ‘Alleen socialisme biedt bestaanszekerheid’. Echter haakten deze groepen na de mars af en bleven de vakbonders over, die zich verzamelden in een grote tent op het terrein van het Westerpark.

De manifestatie daar was een gelikte show, strak geregisseerd door het hoofdbestuur en werkorganisatie. De rol van de vereniging, de leden, beperkte zich tot enkele kaderleden die een prijs - een megafoon - ontvingen wegens goed vakbondsoptreden naar buiten. Een drietal andere kaderleden stelden via een van tevoren opgenomen filmpje vragen aan enkele aanwezige verkiezingskandidaten van politieke partijen over hoe zij aspecten van bestaanszekerheid na de verkiezingen willen ondersteunen. Er werd gesproken over de verhoging van het minimumloon, vervanging van flexibele banen door vaste contracten, en een verkleining van de kloof tussen rijk en arm. FNV-voorzitter Tuur Elzinga voegde daar in het slotwoord nog een eis aan toe: zware beroepen moeten eerder kunnen stoppen met werken. Echter maakte hij dit niet concreet met een actieplan.

Kortom, de manifestatie was een bevestiging van de ‘marketing-strategie’ die de FNV-directie steeds nadrukkelijker ontwikkelt. Daarbij wordt de nadruk gelegd op steun aan de slachtoffers van het kapitalistisch beleid, met name in de leeftijdsgroepen van twintig tot vijftig jaar. Niettemin werd de expliciete aanslag op bestaanszekerheid van arbeiders die pensioen opbouwen en van gepensioneerden, in de vorm van het door de FNV gesteunde nieuwe pensioenstelsel, wederom niet genoemd. Bovendien ging men evenmin in op de fiscale discriminatie van ouderen, wiens bestaanszekerheid eveneens wordt bedreigd.