De communisten van Europa tegen het EU asiel- en migratiepact

Recent organiseerde de Europese Communistische Actie (ECA) een conferentie over de strijd van de communisten van Europa tegen het EU-pact over migratie en asiel. De NCPN hield daarbij de openingstoespraak, die we hieronder publiceren.

Beste kameraden,

In heel Europa zien we toenemende aanvallen op migranten-, vluchtelingen- en asielrechten, wat nauw verbonden is aan de algemene aanval op de rechten van de werkers in Europa. Het asiel- en migratiepact van de EU ondermijnt het VN-Vluchtelingenverdrag van Genève uit 1951 en is door de EU ingevoerd om de kapitalisten te faciliteren in hun jacht op goedkope en rechteloze arbeiders. Deze aanval van de bourgeoisie op mensen die door armoede, crises en oorlog uit hun landen zijn ontheemd, is opnieuw een bewijs van de barbarij van het kapitalistische systeem in zijn imperialistische fase en het reactionaire karakter van de imperialistische EU.

De ‘migratiecrisis’ is gecreëerd door het anti-migrantenbeleid

In Nederland is onlangs de meest uitgesproken anti-immigranten regering in de moderne geschiedenis geïnstalleerd. De regeringspartijen proberen formeel een migrantencrisis te verklaren om het parlement te omzeilen en verschillende maatregelen te nemen.

Aan de andere kant creëren de burgerlijke partijen actief deze crisis met hun anti-immigrantenbeleid, door niet voldoende vluchtelingencentra en andere voorzieningen te bouwen. De opvolgende burgerlijke regeringen hebben in de afgelopen jaren zelfs verschillende locaties gesloten. Dit heeft geleid tot veel problemen in het dorp Ter Apel, waar het aanmeldcentrum van de Immigratie- en Naturalisatiedienst zich bevindt, en ernaast bij een vluchtelingencentrum dat duizenden vluchtelingen huisvest. Tientallen en soms honderden vluchtelingen worden gedwongen buiten te slapen, wat onlangs heeft geleid tot de dood van een baby. Hierdoor zijn er veel problemen in vluchtelingencentra door het hele land, waar vluchtelingen en migranten ‘opeengehoopt’ worden zonder de noodzakelijke voorzieningen en ondersteuning. Deze situatie heeft negatieve gevolgen gehad voor zowel vluchtelingen en migranten als voor omliggende bewoners.

Xenofobie: de burgerlijke ‘verdeel-en-heerspolitiek’

De regeringspartijen benutten deze zelfgemaakte ‘crisis’, samen met veel van hun aanhangers onder de zogenaamde ‘oppositiepartijen’, om hun achterban actief met anti-vluchtelingensentimenten aan te sporen om te protesteren tegen de bouw van nieuwe centra, zodat ze kunnen beweren dat er geen steun onder de bevolking is voor deze locaties.

In werkelijkheid zijn mensen moe van de woningcrisis en hun gedevalueerde lonen. De burgerij probeert hen via propaganda wijs te maken dat migranten de oorzaak zijn van deze problemen, in plaats van de kapitalisten zelf. Geconfronteerd met dalende winsten, hebben de capitalisten aangedrongen op verdere privatisering van de woningmarkt om extra huurinkomsten te genereren, en innen zo vaak de helft of meer van het inkomen van arbeiders, zelfstandigen, ouderen en studenten. Ze nemen migranten aan voor lagere lonen, wat het algemene loonpeil onder druk zet. Dit wordt vergemakkelijkt door reformistische vakbonden die streven naar 'sociale akkoorden' tussen kapitalisten en arbeiders, ten koste van de arbeidersklasse.

In verschillende industriële en agrarische sectoren in Nederland werken duizenden ongedocumenteerde vluchtelingen en migranten illegaal. Deze mensen hebben vrijwel geen rechten en zijn volledig overgeleverd aan de kapitalisten.

De vluchtelingenkwestie wordt gebruikt om de arbeidersklasse te verdelen en mensen te vergiftigen met angst, racisme en haat tegen hun medearbeiders. Reactionaire en fascistoïde partijen proberen de arbeidersklasse in Nederland te splitsen in een ‘pro-vluchtelingen’ kamp en een ‘anti-vluchteling’ kamp. Arbeiders in elk van deze kampen worden gehekeld met behulp van moderne propagandamiddelen.

Imperialisme is de bron van het probleem

We moeten allereerst de kwestie van vluchtelingen en migratie begrijpen in de context van het imperialisme. Deze stroom van mensen ontstaat niet zomaar uit het niets. Mensen verlaten hun land, hun huizen en hun geliefden met een reden. Het zijn de bommen die in imperialistische conflicten worden gegooid en hun huizen vernietigen. Het zijn de wanhopige omstandigheden van de arbeiders en hun gezinnen, gecreëerd door de brute kapitalistische uitbuiting van binnenlandse en buitenlandse monopolies en de imperialistische plundering. Het is de vervolging van mensen door onderdrukkende regimes. De landen waar de meeste vluchtelingen vandaan komen, worden geteisterd door voortdurende economische en politieke ontwrichting door de monopolies vanwege hun ‘strategische’ hulpbronnen en geografische ligging. Het is van groot belang voor ons als communisten om te benadrukken dat deze mensen slachtoffers zijn van de imperialisten; van de monopolies die strijden om hun winsten ten koste van het volk

Vluchtelingen en migranten zijn, vanuit kapitalistisch oogpunt, een bijproduct van hun inspanningen om arbeiders uit te buiten, markten te beheersen, hulpbronnen te verkrijgen of hun strategische tegenstanders te verzwakken. Vervolgens proberen de kapitalisten deze situatie ten volle te benutten door vluchtelingen en migranten als goedkope arbeidskrachten in te zetten. In deze context moeten we het EU-pact voor asiel en migratie begrijpen.

EU asiel- en migratiepact: het einde van het asielrecht

In het algemeen is het migratie- en asielbeleid van de EU erop gericht de monopolies te faciliteren in hun jacht op goedkope arbeidskrachten zonder rechten. Enerzijds streeft het pact ernaar de asielprocedure uit te besteden en het makkelijker te maken om vluchtelingen uit te zetten. Op deze manier wil het kapitaal vluchtelingen en migranten ‘selecteren’ en alleen diegenen toelaten die ‘nuttig’ zijn voor kapitalistische uitbuiting, waarbij het asielrecht en het Vluchtelingenverdrag van Genève volledig worden ondermijnd. Anderzijds probeert het pact de Europese bourgeoisie te herschikken door een mechanisme op te zetten dat asielzoekers gemakkelijker over de EU-lidstaten verdeelt, of staten in staat stelt hun quota af te kopen, afhankelijk van de behoefte van de bourgeoisie in elk land aan goedkope arbeidskrachten.

Dit wordt verpakt als een eerlijk en door het streven naar gelijkheid gedreven pact, dat meer duidelijkheid zou verschaffen aan asielzoekers. De reactionaire anti-immigratieregering van Nederland staat echter te popelen voor deze nieuwe wetgeving, wat laat zien dat het helemaal geen goed pact is.

We zien al enkele aspecten van dit pact in werking in de overeenkomst die Italië en Albanië onlangs hebben gesloten. De Europese bourgeoisie wil de asielprocedure en detentiekampen uitbesteden aan landen in de periferie van de EU, wat zorgt voor goedkope en onmenselijke behandeling van vluchtelingen. Hier kunnen asielzoekers worden vastgehouden terwijl ze een ‘snelle’ screening van twaalf weken ondergaan, waarna ze ofwel direct worden uitgezet, ofwel doorstromen naar het volgende obstakel in de bureaucratische hindernisbaan.

Het is duidelijk dat een toename aan misstanden tegen vluchtelingen onvermijdelijk is als gevolg van dit beleid, het opsluiten van kinderen en het onderwerpen van mensen aan ontmenselijking. Vluchtelingen worden opgesloten in moderne concentratiekampen, waar mensenhandel, seksueel misbruik en geweld aan de orde van de dag zijn, in het bijzonder tegen vrouwen. De nieuwe wetgeving vereist het verzamelen van biometrische gegevens, zelfs van kinderen van slechts 6 jaar oud, en staat het gebruik van een zogenaamde ‘proportionele dwang’ toe, zelfs tegen minderjarigen. Met het gebrek aan voorzieningen, gebrek aan rechten, onderdrukking en ontmenselijking, probeert het kapitaal vluchtelingen om te zetten in een rechteloze arbeidskracht.

Een ander afschuwelijk nieuw idee in dit pact is de mogelijkheid om vluchtelingen af te schuiven op zogenaamde ‘veilige derde landen’. Dit is een reactie van de bourgeoisie in de EU op het verzet van landen die door conflicten worden getroffen of nabij conflicten liggen en geen asielzoekers meer willen accepteren. In plaats daarvan zullen EU-lidstaten proberen vluchtelingen af te schuiven op elk land waar zij enige tijd hebben doorgebracht. Het is zelfs een expliciet doel van het pact om de positie van de EU binnen het internationale imperialistische systeem te benutten om de bourgeoisie die afhankelijk is van de belangen van de EU-bourgeoisie te dwingen deze vluchtelingen te accepteren, op straffe van het mislopen van zakelijke deals. Kortom, de EU probeert dit probleem te instrumentaliseren en te gebruiken als hefboom in de imperialistische tegenstellingen, terwijl de rechten van vluchtelingen worden ondermijnd.

Tegenstellingen binnen de bourgeoisie

De interne tegenstellingen binnen de Europese bourgeoisie worden zichtbaar in de discussie over de verdeling van asielzoekers binnen de EU. Elke bourgeoisie probeert de last op de ander af te schuiven. Een soort compromis werd afgedwongen door een alliantie van de Duitse, Italiaanse en Griekse bourgeoisie, die het grootste deel van de asielaanvragen moest verwerken. Dit compromis is echter zo verwaterd dat het grootste deel van de last bij de belangrijkste landen van binnenkomst zal blijven, namelijk de zuidelijke Europese staten, waar vluchtelingen al in erbarmelijke en onmenselijke omstandigheden zijn opeengehoopt.

Het is belangrijk op te merken dat de Nederlandse regering van plan is om in de Europese Unie te onderhandelen over een opt-out voor Nederland wat betreft het migratiebeleid. Ze positioneren hun houding ten aanzien van migratie als een ‘verzet’ tegen het EU-beleid. Deze houding komt voort uit het voornemen van de regering om een ‘migrantencrisis’ uit te roepen, zogenaamd om te stoppen met het opnemen van nieuwe asielzoekers. Echter, als we kijken naar de maatregelen die ze willen invoeren, zien we dat deze niet gericht zijn op het stoppen van de instroom van nieuwe asielzoekers, maar op het afbreken van hun rechten. Het Nederlandse kapitaal wil enerzijds de instroom van goedkope arbeidskrachten in stand houden. Anderzijds wil het de kosten voor de staat verder verlagen, in de context van de algemene verschuiving naar bezuinigingsmaatregelen en een strikter financieel beleid. Vanuit dat oogpunt wil de Nederlandse bourgeoisie meer controle over de instroom van vluchtelingen en migranten. Daarom zijn de maatregelen van de Nederlandse regering volledig in overeenstemming met het EU migratie- en asielpact. De onderhandelingen over een uitzonderingsregeling voor Nederland gaan niet over de inhoud van het EU-beleid, maar is slechts een uiting van de tegenstellingen binnen de EU over de verdeling van het probleem zoals het pact dat heeft vastgesteld.

Solidariteit is onze kracht in e strijd tegen barbarij, voor socialisme

De grote tragedie van deze situatie is dat al deze crises en als dit het menselijk leed in detentiekampen en tijdens levensgevaarlijke reizen volledig te vermijden zijn. In 2023 waren er 380.000 asielaanvragen. Samen met de achterstanden komt dat neer op ongeveer een miljoen mensen. Dit is slechts 0,2% van de totale bevolking van de EU. Goede en veilige leefomstandigheden, een efficiënt asielproces en goede opvang voor vluchtelingen kunnen eenvoudig worden gerealiseerd. Ook het huisvesten van de vluchtelingen die mogen blijven, is mogelijk. Zelfs met de inefficiënte productieverhoudingen van de markt worden er jaarlijks bijna twee miljoen woningen in de EU gebouwd. Stel je voor dat we de productie echt zouden plannen op basis van de behoeften van de mensen, dan zouden we zelfs nog veel hogere aantallen kunnen behalen.

Maar nog belangrijker: als er centrale planning en een communistische productiewijze waren, zouden de imperialistische conflicten die mensen dwingen hun land te ontvluchten helemaal niet nodig zijn. Voor ons als communisten in Europa is het belangrijk om deze waarheden duidelijk te maken aan de arbeidersklassen in Europa en het reactionaire karakter van de EU bloot te leggen. Namelijk dat deze zogenaamde ‘vluchtelingencrisis’ een bewuste creatie van de kapitalisten is. Dat het feit dat zij deze situatie niet oplossen, een expliciete keuze is. En bovenal dat deze vluchtelingen het resultaat zijn van hetzelfde systeem dat weigert hen onderdak te bieden.

Bovendien zijn de mensen die worden ontheemd door imperialistische oorlogen, uitbuiting en onderdrukking slachtoffers van hetzelfde systeem en dezelfde klasse die de binnenlandse arbeiders onderdrukt en uitbuit. Vanuit dat perspectief moeten we alle vormen van xenofobie en racisme bestrijden. Tegenover de haat, discriminatie en verrotte moraal van de bourgeoisie stellen wij de waarden van internationale solidariteit en proletarisch internationalisme.

Tegelijkertijd is het belangrijk de schijnheiligheid van sommige sociaaldemocratische partijen aan te kaarten, die hun eigen verantwoordelijkheid proberen te verbergen. Met hun steun voor imperialistische oorlogen, het kapitalistische systeem en EU-beleid dat de rechten van vluchtelingen en migranten ondermijnt, blijven hun holle slogans over ‘liefde’ en ‘welkom vluchtelingen’ een lege huls. Deze slogans zijn betekenisloos als ze de werkelijke oorzaken van deze problemen en de verantwoordelijkheden van de bourgeoisie niet benoemen.

Solidariteit en kennis over de onderliggende oorzaken van het probleem vormen de kracht van de arbeidersklasse in de strijd voor de rechten van vluchtelingen en migranten en in de strijd voor de eenheid van de arbeidersklasse in de klassenstrijd voor de omverwerping van het systeem van barbarij en de opbouw van een wereld zonder oorlogen, uitbuiting en armoede, voor het socialisme.

Leve het proletarisch internationalisme!