Beste kameraden en vrienden. Vandaag op zaterdag 24 april, de herdenking van de 76e sterfdag van Anton de Kom, mag ik iets vertellen over zijn politiek en verbondenheid met de CPN en de internationale communistische en revolutionaire arbeidersbeweging.
In 'Staat en Revolutie', geschreven in 1919, gaf Lenin al op de eerste bladzijde aan, dat overleden revolutionairen later op een gematigde manier worden beschreven. Ze worden liberaal en toegankelijk gemaakt. Onschadelijk voor de heersende klasse. Bij Anton de Kom is dat niet anders. Hij zou een mensenrechtenactivist, antikoloniaal strijder, strijder tegen racisme en antifascist zijn. Allemaal waar natuurlijk, maar als je consequent tegen de verschillende vormen van onrecht wil vechten, kun je alleen bij het communisme belanden. Dit is dan ook wat er gebeurde.
Loonstrijd
Anton de Kom werd volwassen in een land waar na de slavernij de loonslavernij opkwam en in Suriname organiseerde hij al arbeiders om op een succesvolle manier de loonstrijd te voeren. De uitbuiting en de onderdrukking van het koloniale systeem werd hem al vrij snel duidelijk. Maar de hoofdtegenstelling tussen kapitaal en de arbeid werd hem in de praktijk ook al snel duidelijk. Daarom heeft hij ook altijd meegedaan aan de strijd van de arbeidersklasse in Nederland. Zoals bijvoorbeeld de acties van werklozen voor werkgelegenheid tijdens de crisis in de jaren '30. Communisten die de oorzaken van de economische crisis uitleggen aan de hand van de werking van dit kapitalistische systeem en die wijzen op het herhalend fenomeen van de crisis waren bijzonder actief in die comités en lieten werklozen niet zitten. Wij bevinden ons nu alweer in de zoveelste crisis van deze eeuw en nog steeds willen mensen met oplossingen komen die het kapitalisme niet aantasten.
Liga tegen imperialisme en de 'negroworker'
Vaak wordt er gezegd dat het marxisme-leninisme en daarbij behorend de communistische beweging eurocentrisch zouden zijn en dus nooit een oplossing voor het overgrote deel van de wereldbevolking zou kunnen geven. Er worden voortdurend academische discussies over gevoerd maar het lijkt mij nuttiger om te kijken naar de praktijk. Daarom is het belangrijk om de situatie te schetsen waarin Anton De Kom in aanraking kwam met de CPN.
Nog voordat Anton de Kom in 1933 naar Nederland kwam ging hij al in 1927 naar de Liga tegen imperialisme en koloniale onderdrukking in Brussel. Deze liga werd georganiseerd door Duitse communisten en er was een breed bolwerk van o.a. nationalisten, linkse vakbondsleiders en natuurlijk ook communisten aanwezig. Ook werd er daar een resolutie aangenomen die van toepassing was op Afrikanen en de Afrikaanse diaspora in andere delen van de wereld zoals het Caribisch gebied. Onafhankelijkheid was één van de eisen.
Dit lag ook in lijn met de CPN-politiek, aangezien alle bij de communistische internationale aangesloten communistische partijen de eis stelden voor onafhankelijkheid. Dit staat in schril contrast met de sociaaldemocratische partijen. Zij wilden een ethische vorm van kolonialisme. We hebben in 1947 gezien hoe ethisch de sociaaldemocraten waren toen ze een koloniale oorlog in Indonesië voerden.
In Nederland is hij ook in aanraking gekomen met de enige zwarte oprichter van de communistische partij van de Verenigde Staten. Zijn naam is Otto Huiswoud en samen met zijn vrouw Hermina Huiswoud heeft hij door het Caribisch gebied en Europa gereisd. Niet om te genieten van vakantie maar om continu arbeiders te organiseren. Hij was ook een redacteur en later hoofdredacteur van het blad de 'Negro worker'. De strijd in Afrika en het Caribisch gebied stond daarin centraal. De klassenstrijd in de koloniën werd veel feller. Van Ghana tot Barbados was er strijd en bloedige onderdrukking door kolonisatoren en imperialisten. In Suriname en de Antillen was het niet anders.
In die tijd was het de Sovjet-Unie die als enige opkwam voor de onafhankelijkheid van landen bij de voorloper van de Verenigde Naties, de Volkenbond. Veel is bekend over de strijd in Spanje tegen de fascisten. Maar de comintern organiseerde ook solidariteit met Ethiopië en met Liberia, op dat moment de enige twee Afrikaanse landen die onafhankelijk waren. Fascistisch Italië wilde Ethiopië namelijk koloniseren. Surinaamse arbeiders in Nederland toonden ook hun solidariteit door comités op te zetten en een petitie aan de Italiaanse ambassade te overhandigen.
Leiderschap en programma in Suriname
Ondertussen werd in Suriname door de kapitalistische ontwikkeling de tegenstelling steeds duidelijker tussen de kolonisatoren die de fabrieken in handen hadden en alleen maar aan winst dachten en de arbeidersklasse die opkwam voor haar rechten. Vakbonden werden opgericht en de strijd tussen beide klassen werd steeds heftiger. Er was echter een verschil tussen de Surinaamse vakbondsleiders en Anton de Kom. Hoewel veel vakbondsleiders oprecht opkwamen voor de arbeidersklasse, was er geen plan dat verder ging dan verbetering van de voorwaarden van de uitbuiting.
Hun sociaaldemocratische opvattingen waren daarvan de reden. Anton de Kom kwam met een plan dat opriep tot onafhankelijkheid en verregaande macht voor de arbeidersklasse. Anton de Kom schreef artikelen in de Tribune, het dagblad van de CPN destijds, en één van de artikelen, 'Terreur in Suriname', werd als vlugschrift in 1932 ook verspreid in Suriname. Dit was een jaar nadat er voor het eerst een demonstratie met eisen van de arbeidersklasse in Suriname plaatsvond.
Deze demonstratie stond onder leiding van Louis Doedel en hij overhandigde de eisen ook aan de koloniale regering. Anton de Kom had kritiek op zijn strategie en die van andere sociaaldemocraten. Toch is het belangrijk om te begrijpen dat ook deze leiders keihard werden onderdrukt. Meerdere zijn in een psychiatrisch centrum opgesloten, volgestopt met medicijnen en op die manier onschadelijk gemaakt door de koloniale regering. Zo ziet het 'ethisch kolonialisme' van de sociaaldemocraten in imperialistische landen er uit - zelfs tegenover andere sociaaldemocraten.
Fascisme
Uiteindelijk heeft Anton de Kom het hoogste offer gebracht in de strijd tegen de fascisten. Vaak wordt er gezegd dat hij zich aansloot bij het verzet. Dit is doen alsof zijn politieke werk losstond van zijn verzet. Hij was namelijk actief binnen het communistisch verzet, net zoals hij al vanaf het begin actief streed met de CPN zoals we al eerder hebben aangetoond. Daarnaast wisten communisten ook dat fascisme opkwam gesteund door kapitalisten die het verzet van de arbeidersklasse wilden breken.
Niet voor niets werden de eerste concentratiekampen gevuld met communisten, vakbondsmensen en sociaaldemocraten. En niet voor niets wilden de directeuren van de grote bedrijven ook maar al te graag met de nazi's samenwerken. Bekende namen en voorlopers van bedrijven zoals Philips, Unilever, Shell, ING, Akzo Nobel en ABN-AMRO hebben Hitler actief gesteund. Ook logisch want bedrijven konden fabuleuze winsten maken in nazi-Duitsland.
Dit is dan ook wat we moeten benadrukken wanneer we de groei van extreemrechts in Nederland willen duiden. Ze doen alsof ze tegen de elite zijn maar ze zijn de elite zonder burgerlijk masker. Wanneer Baudet praat over Nederland dat dominant blank moet blijven, dan bedoelt hij dat de Nederlandse kapitalisten dominant moeten blijven in de samenleving. Wanneer Wilders het heeft over de Joods-christelijke traditie in Nederland dan heeft hij het over de traditie van uitbuiting en onderdrukking van de Nederlandse arbeidersklasse die hij in stand wil houden.
Daarmee willen we niet zeggen dat racisme alleen iets is dat voorkomt bij extreemrechts. Zeer zeker niet. Sociaaldemocratische en liberale partijen doen er ook aan mee, want ze willen wel de voordelen en privileges van dit barbaarse kapitalistische systeem voor zichzelf behouden. En racisme heeft bij de instandhouding van kapitalisme een functie. Het legitimeert koloniale en imperialistische plundering, het verdeelt de arbeidersklasse in Nederland en internationaal en het is nuttig als zondebokpolitiek. De meest linkse regering die Nederland ooit heeft gehad weigerde bijvoorbeeld in de jaren '70 Surinamers woningen waardoor ze onder andere hier in de Bijlmer huizen moesten kraken.
Er is tegen racisme maar één remedie en dat is eenheid, strijd en solidariteit. Alleen dan wordt racisme verleden tijd. Dit betekent echter niet dat we alleen in algemene termen moeten zeggen dat we tegen racisme zijn. Dat doet de PVV bijvoorbeeld ook. Het betekent ons continu uitspreken waar racisme in de Nederlandse samenleving voorkomt. Of het nu om de racistische karikatuur Zwarte Piet gaat of het racistische niqaabverbod. We moeten in het bijzonder het witte deel van de arbeidersklasse vertellen dat dit hun belangen schaadt. Een aanval op een deel van de arbeidersklasse is namelijk een aanval op de gehele arbeidersklasse en haar belangen.
De strijd van Anton de Kom is niet voor niets geweest
Als ik over Anton de Kom lees door verschillende auteurs dan lijkt het vaak alsof ze medelijden met hem hebben. In zijn eigen land vastgezet en uiteindelijk uitgezet en in Duitsland vermoord door fascisten. Daarnaast ook nog eens misleid door communisten met hun onzinpraatjes over de revolutie. Deze schrijvers kennen dan ook niet het gevoel van het strijden voor een groter doel dan je eigen comfortabele leventje in de marge als zogenaamd 'onafhankelijk' denker. Zij kennen niet het gevoel van solidariteit. Zij kennen niet het gevoel van kameraadschappelijkheid. Ze weten niet wat gezamenlijk strijden is. Maar dat is alles wat Anton de Kom in zijn omgeving had en het is ook iets wat wij nu hebben.
Al die schrijvers zijn binnen een decennia na hun dood vergeten, maar Anton de Koms leven blijft een inspiratie voor de arbeidersklasse en andere onderdrukte groepen. Niet voor niets werd zijn boek 'Wij slaven van Suriname' gebruikt door Surinaamse studenten die hier kwamen studeren en bijdroegen aan de onafhankelijkheidsstrijd van Suriname. En niet voor niets eren wij nu zijn leven vol strijd. Je kunt revolutionairen gevangenzetten - of nog erger - vermoorden, maar de revolutionaire arbeidersbeweging en hun helden zijn niet te stoppen. Zolang dit barbaarse systeem bestaat zal er strijd zijn om het kapitalisme omver te werpen.
Strijd voor socialisme
Dat moet ook want we moeten het wiel niet opnieuw willen uitvinden. Natuurlijk, hedendaagse analyses zijn noodzakelijk, maar het goed bestuderen van de levens en ideeën van mensen die vóór ons leefden is daarbij onontbeerlijk. Daarom blijven we ook benadrukken dat de klassieke teksten van Marx, Engels en Lenin bestudeerd moeten worden. Niet omdat we historici zijn,maar omdat we de wereld willen veranderen en theorie een essentieel én noodzakelijk wapen is voor de arbeidersklasse. Het was het begrip van die theoretische kennis die ervoor zorgde dat de Sovjet-Unie kon worden opgebouwd en kon bestaan. En hoewel er dagelijks leugens worden verspreid over zogenaamde onderdrukking wist Anton de Kom wel beter. Voor de eerder genoemde 'Negroworker' heeft hij ook een artikel geschreven. Fascinerend is dat er in die editie, die je online kunt vinden, er ook een artikel staat over het tweede vijfjarenplan in de Sovjet-Unie. Hierin wordt specifiek ingegaan op de situatie en de emancipatie van de etnische minderheden en de voormalige koloniën van het Russische Rijk vóór de socialistische revolutie.
Het was bemoedigend voor alle revolutionairen en bewees dat alleen onder het socialisme de problemen van racisme opgelost konden worden. Dit was de overtuiging van Anton de Kom en dit is dan ook waar wij voor strijden. Een wereld waarin wij, de werkende klasse, de macht hebben en de economie gepland wordt in belang van arbeiders. Een wereld zonder oorlog, armoede, dakloosheid, kolonialisme en racisme. Dat het mogelijk is hebben de socialistische landen bewezen en deze verwezenlijkingen moeten we dan ook met trots verdedigen. Het geeft ons samen met de theorie de overtuiging dat dit systeem niet hoeft te en niet zal blijven bestaan als we een sterke communistische partij opbouwen die dit systeem omver kan werpen!
Lang leve het gedachtegoed van Anton de Kom!
Lang leve de Communistische Jongeren Beweging!
Lang leve de Nieuwe Communistische Partij van Nederland!
Noot van de redactie: was er op 4 mei jl. aandacht voor Anton de Kom? Nee, communistische verzetshelden zoals hij, Jan Bonekamp en Hannie Schaft onbraken op het kleinburgerlijke feestje op 4 mei. Politieke geschiedvervalsing is al decennialang gemeengoed in Nederland, maar wordt met de jaren steeds brutaler en geraffineerder, zeker nu er sprake is van nieuwe mediatechnieken. Daar past het optreden van André van Duijn wonderlijk goed in.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
