Skip navigation
Politiek

Het spel van de formatie

Dit artikel verscheen in de editie van Manifest van donderdag 23 december 2021

Placeholder

Het is inmiddels bijna negen maanden geleden dat we in Nederland naar de stembus mochten. Nog nooit deden zoveel burgerlijke politieke partijen mee aan een Tweede Kamerverkiezing. Inmiddels hebben we kunnen wennen aan de nieuwe reactionaire, sociaaldemocratische en liberale partijen die het parlement rijker is geworden. Het zou nog een hele kluif worden om een nieuw kabinet te vormen in dit versplinterde landschap. Maar waarom zitten we straks waarschijnlijk dan weer opgescheept met hetzelfde kabinet?

Laten we vooropstellen dat ongeacht de uitkomst van welke verkiezing dan ook in Nederland het niets verandert aan wie daadwerkelijk de macht in handen heeft, het kapitaal. De regering en haar ministeries zullen altijd besluiten nemen die de belangen van de heersende klasse dienen. Een feit dat pijnlijk duidelijk werd rondom de plannen om de dividendbelasting, belasting die wordt geïnd over het geld dat naar aandeelhouders gaat, af te schaffen. In memo’s waar Rutte zich eerst niks van kon herinneren worden de namen van de multinationals Shell en Unilever net iets te vaak genoemd.

Terug naar de formatie. De Tweede Kamer bestaat op het moment van schrijven uit zeventien partijen, vier meer dan na de vorige verkiezingen. Doordat er zoveel verschillende partijen in de Tweede Kamer te vinden waren, was de verwachting vanuit politieke verslaggevers dat de formatie van een nieuw kabinet een moeizaam proces zou worden. Inmiddels duurt de formatie al langer dan die van kabinet Rutte III waarbij er pas na 225 dagen een nieuw kabinet aantrad. Op het eerste gezicht lijken deze twee dingen elkaar tegen te spreken, waarom duurt het formeren van een regering zo lang als ze uiteindelijk toch dezelfde belangen dienen? Er spelen hier twee zaken.

Ten eerste mogen we niet onderschatten dat alhoewel het kapitaal overkoepelende algemene belangen heeft, er ook tegenstellingen en concurrentie bestaat binnen de kapitalistenklasse. Een maatregel kan heel voordelig zijn voor een grote monopolie maar tegelijkertijd kleinere bedrijven schaden. Elke subsidie voor de industriesector, is een subsidie minder voor de agrarische sector. Dit zijn de discussies die plaatsvinden bij de formering van een nieuwe burgerlijke regering.

Maar dit verklaart niet uitsluitend de ellenlange formatie die nu plaatsvindt. De verhoudingen binnen de Nederlandse burgerij zullen niet gigantisch veranderd zijn de afgelopen vier jaar. Noch was de uitslag van de verkiezingen een enorme verschuiving in vergelijking met de vorige, wat misschien zou betekenen dat bepaalde delen van de burgerij meer invloed zouden hebben gekregen dan andere. Maar nee, we krijgen gewoon dezelfde partijen in dezelfde regering, die hetzelfde beleid zullen voeren.

De tweede oorzaak van de lange duur van de formatie dit jaar is een stuk cynischer. De burgerlijke partijen spelen een spelletje. Een lange formatie ondersteunt de illusie van de burgerlijke democratie. Als deze formatie slechts een aantal dagen of weken had geduurd, om uiteindelijk te eindigen met hetzelfde resultaat: een kabinet Rutte IV, had dat de illusie van democratie en invloed van het volk ernstig geschaad. Dus wordt het onderhandelen uitgerekt. De poppetjes van de partijen verschijnen op tv en acteren dat ze gewichtige beslissingen moeten nemen en hun kiezers niet willen teleurstellen. En zo blijft de kiezer geloven dat zijn stem belangrijk was, zelfs als er uiteindelijk niks verandert.

Ondertussen blijft het vorige kabinet demissionair, wat wil zeggen dat de regering blijft regeren totdat er een nieuw kabinet gevormd is. In feite betekent dit dat beslissingen die het kabinet op dit moment maakt zonder mandaat worden uitgevoerd, en er niet snel gevolgen zullen zijn voor de fouten die deze regering nu maakt. En zeker nu worden er grote beslissingen genomen, en ook grote fouten gemaakt.

Het lijkt erop dat we de komende jaren zitten opgescheept met dezelfde club als die ons de afgelopen jaren geregeerd heeft met aan het hoofd wederom Mark Rutte als premier. Het is vanzelfsprekend dat deze regering niet in het belang van ons, de werkende klasse, gaat regeren. Wij zullen de komende jaren verder strijd moeten voeren voor onze rechten. Voor hogere lonen, voor betaalbare huisvesting en voor fatsoenlijke energieprijzen. De NCPN en CJB zullen zich hard inzetten voor het verdedigen van de belangen van de werkende klasse, en roept iedereen die wil strijden voor een wereld van vrede en socialisme om met ons mee te doen!


Bronnen:

  • https://www.trouw.nl/nieuws/reconstructie-hoe-rutte-de-greep-op-zijn-eigen-plan-voor-afschaffing-van-de-dividendbelasting-verloor~b85f57078/
  • https://www.trouw.nl/politiek/een-moeizame-formatie-dreigt-voor-rutte-en-kaag-dit-zijn-hun-opties~b4679fb4

Wil je een abonnement op Manifest?

Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland

Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.

Abonneer Nu!