Op dit moment ligt de inflatie in Nederland rond de 10%. Dat is de hoogste waarde sinds 1975. De boodschappen in de supermarkt zijn dit jaar zelfs bijna 20% duurder geworden en gas en licht zijn in prijs verdubbeld. Hieraan worden lage inkomens uitgegeven. Niet aan elektrische auto’s van Tesla die goedkoper zijn geworden.
Voor de gepensioneerden betekenen deze inflatiecijfers nog eens 10% koopkrachtverlies bovenop de 25% over de periode 2008-2021, toen de meeste pensioenen niet geïndexeerd werden. En werkenden hadden dezelfde percentages voor lagere pensioenopbouw. Hun lonen werden meestal wel geïndexeerd.
Voor gepensioneerden geen indexatie
Deze rampzalige situatie voor gepensioneerden met een laag aanvullend pensioen (bovenop de AOW) werpt een nieuw licht op de operatie van de kabinetten Rutte 3 en 4 om het pensioenstelsel te wijzigen! FNV bijv. verdedigde het wetsontwerp Toekomst Pensioenen (WTP) met de belofte dat pensioenen dan makkelijker aangepast zouden worden aan de prijzen. En nu blijkt dat helemaal niet het geval. Ook in het nieuwe stelsel is indexatie niet vanzelfsprekend maar hangt af van rendementen op de gespaarde pensioenpot. En voor gepensioneerden zijn die rendementen in de WTP laag. Hun gespaarde geld mag alleen risicoloos worden belegd en er is daarmee vrijwel geen kans op indexatie.
WTP: einde collectief en solidair fonds
Dit afwijkend beleggingsbeleid voor leeftijdsgroepen in de WTP maakt duidelijk dat de gezamenlijke collectieve en solidaire pensioenpot uit het huidige stelsel is verdwenen. En daarmee een stabiel rendement voor alle deelnemers: jong en oud, ongeacht inkomen (alleen een plafond van € 100.000) omdat zeer gespreid wordt belegd, waardoor tegenvallers en meevallers, tegen elkaar worden weggestreept. Dit stabiele rendement leverde in de periode 2008-2021 een groei van de gezamenlijke pensioenpot op van 800 miljard naar 1800 miljard. Ruim voldoende om pensioenopbouw en -uitkeringen te indexeren en zelfs om de premie te verlagen (en daarmee de loonruimte in cao’s meer te benutten voor loonstijging!)
DNB eist onrealistische berekening vermogen
Maar dit gebeurde niet omdat de Tweede Kamer in die periode bleef instemmen met rekenregels van De Nederlandsche Bank (DNB) en de vakbeweging weigerde actie te voeren in die periode tegen die rekenregels. Hierdoor moesten pensioenfondsen zich arm rekenen (alleen rekenen met een marktrente van vrijwel 0% en niet met het rendement op aandelen van gemiddeld 6-7%). Theoretisch was er onvoldoende geld om pensioenen en pensioenaanspraken mee te laten groeien met prijsstijgingen. Praktisch ging het geld in de pensioenfondsen echter ‘over de plinten klotsen’: van 800 naar 1800 miljard!
Pieter Lakeman (voorzitter van de Stichting Onderzoek Bedrijfsinformatie SOBI) heeft deze ‘vertekening’ in de jaarrekening van het vermogen van het fonds PME (onder dwang van DNB) aangekaart bij de Ondernemingskamer van Amsterdam en gevraagd die jaarrekening te vernietigen!
Met huidig stelsel wèl indexatie
In samenhang met inflatie dalen aandelen maar stijgt de rente. Zelfs met de rekenregels van DNB staan de fondsen er nu (theoretisch) beter voor en kan er wel geïndexeerd worden. Er is dus helemaal geen stelselwijziging en nieuwe pensioenwet nodig om te kunnen indexeren. Als fondsen bovendien hun ‘vermogen’ mogen berekenen met echte rendementen (en niet alleen met ‘marktrente’) kunnen ze zelfs makkelijk een inhaalindexatie (verhoging van uitkeringen en aanspraken met 25%) financieren om het koopkrachtverlies sinds 2008 goed te maken. Bovendien is dan nog een herstelindexatie mogelijk: een eenmalige uitkering voor gepensioneerden van misgelopen indexaties in de periode van 2008-2021.
Pensioen moet arbeidsvoorwaarde blijven
Maar deze eisen gaan ervan uit dat pensioen een arbeidsvoorwaarde blijft: een afspraak in de cao om pensioenpremie te betalen (in te houden op je loon) met uitzicht op voortzetting van je levenspeil bij pensionering: 70% eindloon of 80% middelloon te ontvangen (inclusief AOW). Helaas is de FNV-top meegegaan in het schrappen van deze ambitie in de WTP. Er wordt in de cao alleen nog onderhandeld over de premie. Welke uitkering die oplevert blijkt pas bij pensionering: een casino-pensioen dus!
Tijd voor de vakbond om zich te beraden op haar steun aan de WTP!
- Indexatie kan beter bereikt worden in het oude stelsel mits de theoretische rekenregels van DNB worden vervangen door daadwerkelijke rendementen.
- Handhaven arbeidsvoorwaarde pensioen om greep te houden op de pensioenuitkering en niet te worden overgeleverd aan een casinopensioen.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
