Waren we met 40.000 of 45.000? Het was in elk geval indrukwekkend. Laten we niet vergeten dat bovendien heel wat klimaatactivisten naar Glasgow getrokken waren, deels per trein, deels te voet. Tweeënhalf uur had de stoet nodig om voorbij te trekken. Toen de stoet vertrok op de Dam in Amsterdam stroomde er nog steeds betogers uit het Centraal Station. Toen de kop van de stoet het Westerpark bereikte, wachtten nog steeds mensen op de Dam om te vertrekken.
Het was een kleurrijke stoet, gekenmerkt door overwegend zelfgemaakte bordjes, met teksten recht uit het hart. Er waren veel jongeren, maar evengoed ouderen van dagen, zoals ikzelf. Het was een doorsnede van de samenleving.
De meest gehoorde slogans? “What do we want? Climate Justice! When do we want it? Now!” en “Hoe laat is het? Solidari-tijd!” Er klink een vleugje van opstandigheid door.
Rechtvaardigheid en solidariteit
‘Climate Justice’ oftewel ‘klimaatrechtvaardigheid’ is de hoofdeis geworden. De klimaatbeweging is het stadium van de louter emotionele ijsbeerliefhebbers ontgroeid. ‘Climate Justice’ werd jaren geleden gelanceerd als eis dat de rijkere landen de armere landen in het zuiden moesten helpen. De rijkere industriestaten zijn verantwoordelijk voor meer dan 80% van het klimaatprobleem, maar het zijn de armere landen én de armere bevolking in de rijkere landen, die het meest lijden onder de schade door klimaatverandering.
Het besef neemt toe, dat alle lagen van de bevolking geraakt worden. Dat doet de verontwaardiging over het gevoerde beleid groeien. ‘Climate Justice’ wordt steeds meer een eis van ‘Sociale Rechtvaardigheid’. ‘Stop met de grote vervuilende multinationals geschenken te geven en de kosten bij de burgers te leggen’, werd er gespeecht vanaf het podium. ‘Dat moet andersom’ .
Sociale rechtvaardigheid is ook dat de arbeiders van de vervuilende bedrijven niet het slachtoffer mogen worden van de verkeerde keuzes door hun bazen. “Op een dode planeet is er geen job” en “we laten niemand achter”, die twee vakbondsklimaatslogans worden steeds meer gehoord.
‘Change the system, not the climate’
‘Verander het systeem, niet het klimaat’, deze slogan werd al in 2009 bij de klimaatonderhandelingen van Kopenhagen in 2009 gelanceerd. Ook nu weerklonk die. Terecht. De slogan heeft een revolutionaire draagwijdte. De slogan stelt ons huidig kapitalistisch systeem in vraag. Al zal lang niet iedere betoger dit zo begrijpen. Het is een debat dat we onder de bevolking moeten voeren.
Hoe gaan we het klimaat redden? Door alle auto’s elektrisch te maken? Met bijkomende kernenergie? Met een koolstoftaks? Dat zijn allemaal ‘oplossingen’, die het klimaat niet helpen en die bovendien sociaal onrechtvaardig zijn. Het zijn uitwegen die de rijkere klasse zoekt om niets wezenlijk te moeten veranderen.
‘Verander het systeem’ betekent de eigendomsverhoudingen aanpakken. Banken en aandeelhouders hebben niet het recht om asociale en klimaatonvriendelijke beslissingen te nemen, die heel de samenleving ondermijnen. Noden van de bevolking en het klimaat dienen voorrang te hebben op winstoogmerken. Democratische besluitvorming en planning dienen in de plaats te komen van ‘markt’-denken.
De COP26-onderhandelingen in Glasgow zijn een halfvol/halfleeg glas
Als je het over de jaren bekijkt, dan zie je dat de besluitvorming op de ‘COP’s’ steeds zo’n vijf à tien jaar achterloopt op wat de publieke opinie verwacht. Zoals nu. De mensen willen concrete maatregelen. Ook al ontbreken die, er zijn wel enkele stappen gezet, enkele uitspraken gedaan, die de basis vormen voor een nieuwe ethische benadering.
Belangrijk is de herbevestigde toezegging de opwarming te blijven beperken. De staten zullen tegen volgend jaar in Egypte hun klimaatplannen moeten verbeteren en meer ambitieus maken. Dat is wel drie jaar vroeger dan de eerdere verplichting uit het Akkoord van Parijs (2015) om dit pas in 2025 weer te doen. Ook werd de grote betekenis van natuur, landbouw en biodiversiteit voor matiging van de klimaatschade erkend. Al zou dat geen aflaat of compensatie mogen worden voor vervuilende uitstoot om zo structurele ingrepen in de industrie en handel te vermijden. Pas op voor de term ‘netto zero’, dat is geen zero-emissie.
Steenkool werd voor de eerste keer bij naam genoemd. Naar China en Indië wordt met de vinger gewezen dat zij de term ‘uitfaseren van steenkool’ afzwakten tot ‘afbouw’. Wel hypocriet van de rijkere industrielanden. China en Indië gebruiken die steenkool omdat zij de werkplaats zijn geworden voor de consumptiegoederen die de rijkere landen massaal invoeren. Tegelijk presteren zowel China als Indië vele malen beter in absolute en relatieve cijfers voor hun aandeel in wind en zonne-energie.
Tevergeefse “blabla” kan je de onderhandelingen niet noemen. Ze weerspiegelen klassenstrijd op wereldschaal. Denk maar aan de weigering van de rijke landen om de armere landen te vergoeden voor de geleden schade.
De concrete maatregelen die we nodig hebben, zijn maatregelen die in negen jaar tijd de broeikasemissies meer dan de helft naar beneden halen. De toezegging is er wel, maar de maatregelen niet. Als je er goed over nadenkt, dan weet je dat je die doelstelling niet kan halen met alle benzine en stookolie één op één te vervangen door elektriciteit, al dan niet van groene oorsprong. Er is ingreep in alle geledingen van de maatschappij nodig. En ja dat heeft een revolutionaire dimensie. De technologie om het te doen, bestaat. Maar de eigendomsverhoudingen remmen het af.
De klimaatstrijd is zwanger van een sociale omwenteling.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
