"Slaven van de 21ste eeuw"

Onder het motto 'Wij worden geen slaven van de 21ste eeuw' is de Communistische Partij van Griekenland (KKE) een campagne begonnen tegen een nieuw wetsontwerp van de regering, dat de klok terugdraait naar de 19de eeuw. Het einde van de 8-urige werkdag - in 1920 verworven onder de invloeden van de Russische Revolutie van 1917, die als een stok achter de deur functioneerde in de strijd om arbeidsrechten in de kapitalistische landen - wordt nu officieel en door de regering gepresenteerd als ... vooruitgang.

Over het hele land werden in mei betogingen, protestmarsen en stakingen georganiseerd met het PAME voorop. Het wetsontwerp werd in snel tempo 'gebrouwen', dankbaar gebruikmakend van een jaar lang verbod op massale bijeenkomsten vanwege de covidpandemie. De werktijd wordt nu superflexibel en voor 10- tot 12-urige werkdagen zullen geen overuren meer betaald worden, maar ze worden 'ingeruild' tegen dagen, waarop minder uren gewerkt wordt of niet gewerkt, al naargelang het de werkgever uitkomt. We gaan naar een vierdaagse werkweek, het wetsontwerp is in het voordeel van de werkende mens, juicht de regering. Let wel: gemiddeld vier dagen per week werken.

Dus als er in bepaalde periodes tien uur per dag gewerkt moet worden, raakt de werknemer verzeild in een uitputtingsslag van 50 uur werken in vijf dagen of 60 uur in zes dagen! Het mag duidelijk zijn wat dit vooral betekent voor gezinnen met werkende ouders. Kinderopvang is niet meer te regelen. Het persoonlijke leven wordt een chaos. Het wetsontwerp bevat ook forse beperkingen op de vakbondsactiviteiten en dan vooral op het recht op staking. Immers, aldus de regerings- en werkgeverslogica, vakbondsactiviteiten, stakingen e.d. "helpen toch niet."

Volgens het nieuwe wetsontwerp krijgen werkgevers de mogelijkheid schadevergoeding van de stakers en de vakbonden te eisen, als een staking door de rechtbank als 'illegaal' en 'abusief' wordt verklaard. Gezien het feit, dat tot nu toe negen van de tien stakingen door de rechtbank 'illegaal' en 'abusief' verklaard werden, betekent dat in de toekomst een financiële ramp voor de vakbonden en een dreiging die stakers voortdurend boven het hoofd zal hangen als het zwaard van Damocles. (staat voor een continu dreigend en acuut (levens)gevaar, dat onafwendbaar is).

De laatste jaren heeft de moedeloze overtuiging, dat 'staken toch niet helpt' helaas ook steeds meer om zich heen gegrepen onder de werkende bevolking. Geheel in dit beeld passend zal de 'moderne' werknemer niet meer beschermd worden door collectieve arbeidsovereenkomsten, maar hij/zij gaat individueel 'onderhandelen' met de werkgever. Dit werd al jaren steeds meer toegepast, maar nu komt het in een wet terecht, zodat de werkgever een poot heeft om op zijn rechten te staan. Geneutraliseerde vakbondsactiviteiten, geen cao's en elke werknemer individueel in 'onderhandeling' met de werkgever... Dat is pas modern!

Paard van Troje

Als je nu dacht, dat dit de snode plannen waren van de huidige rechtse regering (Néa Dimokratía), dan heb je het mis. In Griekenland was de basiswet voor dit soort regelingen van de werktijden een wet van de 'socialistische' PASOK (Panhelleense Socialistische Beweging, in 1974 opgericht door Andreas Papandreou). Deze wet werd door de 'linkse' Syriza gehandhaafd en uitgebreid: voor ziekenhuisartsen wordt in deze uitbreiding bepaald, dat zij 12 uur aan één stuk door werken met fysieke aanwezigheid in het ziekenhuis. Syriza ratificeerde cao's die ondertekend waren door regerings- en werkgeversgezinde bonden, waarin precies staat wat de Nea Dimokratía nu op individuele basis in een wet vast wil leggen. Syriza legde ook de basis voor de klappen uitgedeeld aan de vakbondsbeweging via een antistakingswet.

Het sociaaldemocratische Paard van Troje (**) staat in dienst van de strategie van het kapitaal. Daarop bouwt de rechtse Nea Dimokratía nu verder. Tot nu toe vond de toepassing plaats via een collectief akkoord, een verguld pilletje waarmee de werkgeversgezinde leiding van het overkoepelende orgaan GSEE (Algemene Confederatie van Werkers in Griekenland) de nieuwe arbeidstijdregeling zonder al teveel tegengesputter aanvaardbaar kon maken. Nu zal dat gebeuren via een individueel akkoord tussen werkgever en werknemer.

** Overdrachtelijk voor hoe een vesting van binnenuit ten val wordt gebracht. Communisten in Griekenland noemen Syriza vaak 'het paard van Troje' in de arbeidersbeweging. Het opportunisme was altijd de 'vijand van binnenuit. Troje werd na tien jaar belegering met list door de Grieken veroverd. Een enorm houten paard werd de Trojanen als geschenk aangeboden, maar het zat vol met soldaten.

Het profiel van de 'moderne' werknemer

Dus het profiel van de voor het kapitaal en zijn burgerlijke politieke partijen ideale 'moderne' werknemer komt er zo uit te zien:

• hij/zij wordt niet beschermd door cao's, maar onderhandelt individueel met de werkgever over de arbeidsvoorwaarden. Onderhandelen tussen rechtelozen en alle-rechten-hebbenden betekent alleen maar, dat de sterkste ziijn wil kan opleggen, kan ontslaan (wordt ook steeds makkelijker gemaakt), kan chanteren, kan dreigen. Van de luid gepropageerde 'vrije keus' om tien uur te werken, is gewoon geen sprake,
• hij/zij wordt beloond met 'kruimels', werkt 10 uur per dag plus de zondagen,
• hij/zij maakt van zijn huis een werkplaats (werken op afstand met pc) en bovenal:
• hij/zij is niet aangesloten bij een vakbond.

De vakbonden worden ook op een andere manier beknot, namelijk via de besluitname. Voor een staking moet op een afstand (electronisch) gestemd worden. Dit in combinatie met een verplichte deelname van 50+1 procent van de financieel actieve leden van de tertiaire vakverenigingen (een maatregel van Syriza), waarmee de fysieke tegenwoordigheid op de vakbondsvergaderingen tot het verleden behoort en de werkplaats a.h.w. tot 'zwijgen' wordt gebracht. Bovendien worden bonden verplicht aan het ministerie van Arbeid hun ledenlijsten op te geven als voorwaarde voor het ondertekenen van collectieve arbeidsovereenkomsten, voorzover die nog bestaan. En dat terwijl elke dag werknemers ontslagen worden vanwege hun vakbondsactiviteiten.

Dat dit alles tot een serieuze ontwrichting van het persoonlijke en gezinsleven leidt hoeft geen betoog. En dat terwijl de burgerlijke partijen in Griekenland hoog opgeven over de 'familie' als de gezonde kern van de samenleving, die in Griekenland o zo veel beter functioneert dan in andere Europese landen. In de geschiedenis van Europa deed de bourgeoisie dat ook, hetgeen haar niet belemmerde een heel proletariaat - mannen, vrouwen, kinderen - massaal de fabrieken en mijnen in te sturen onder mensonterende omstandigheden. Voor hen gold kennelijk de 'heilige familie' niet (zie Karl Marx, Die Heilige Familie).