De 'partijen' (kabinet, werkgevers en werknemers) die een jaar hebben overlegd over uitwerkingen van het 'pensioen-akkoord' van juni 2019 vrezen dat de publieke opinie het resultaat van hun gekonkel niet zal pikken. Zij hebben opdracht gegeven te onderzoeken "Hoe krijgen we het uitgelegd?" Daarin worden adviezen gegeven "over uitlegbaarheid en taal en het verhaal om wijzigingen in het pensioen geaccepteerd te krijgen". Het onderzoek signaleert "gelatenheid bij de ondervraagden die makkelijk zou kunnen omslaan in wantrouwen."
En in actie! Maar dat wordt in het onderzoek niet genoemd. "Bij vrijwel iedere geïnterviewde is behoefte aan het adequaat beantwoorden van de vraag waarom het bestaande systeem moet worden vervangen."
Mediaoffensief
De mediacampagne van de FNV-onderhandelaars blijkt precies hierop gefocust:
Tuur Elzinga in de Volkskrant 25 mei: "Het huidige pensioen biedt schijnzekerheid. Dat hebben vooral gepensioneerden de afgelopen tien jaar in hun beurs gemerkt, zij zijn gekort in koopkracht. Maar ook de werkenden, omdat zij minder pensioen opbouwen. Dat komt vooral door de daling van de rente. De invloed van de renteschommelingen halen we er in het nieuwe systeem uit."
Maar dit verlies aan koopkracht van gepensioneerden en minder pensioenopbouw voor werkenden is niet het gevolg van dalende rente. Het is het gevolg van het politieke besluit dat pensioenfondsen een 'rekenrente' moeten gebruiken om te berekenen of ze genoeg 'in kas' hebben om te indexeren. Een politieke rekenrente die in geen enkele verhouding staat tot de werkelijke rendementen van de fondsen en hun vermogen. Dat is immers sinds de crisis van 2008 verdubbeld van 700 miljard naar 1500 miljard! En al die tijd is er niet geïndexeerd omdat de fondsen er 'volgens de rekenrente' slecht voor stonden!
Hoe diep kan je zinken?
FNV-onderhandelaars blijken nu de belangrijkste pleitbezorgers van het nieuwe stelsel. Dat is de consequentie van hun opstelling om akkoord te gaan met de eis van Koolmees dat de 'rekenrente' onbespreekbaar is in de onderhandelingen. De absurditeit van deze politieke rekenrente werd dus niet aan de kaak gesteld. Het 'beste pensioenstelsel ter wereld' (met de belofte van een pensioen van ca. 70% van het laatst verdiende loon) werd niet door hen verdedigd! Zij capituleerden zonder hun zekerheid: de mobilisatie van leden voor rechtvaardige eisen, 'op tafel te leggen'. Integendeel gingen ze mee in de afbraak van het 'beste pensioenstelsel'.
Werkgevers van VNO/NCW hebben de buit van een 'vaste premie' binnen. Daarmee is pensioen (vrijwel) geen arbeidsvoorwaarde meer. Pensioen is weg van de cao-tafel. Het is geen collectief gespaard en beheerd 'uitgesteld loon' meer! Daar zijn werkgevers mooi van af.
Ook Koolmees is dik tevreden, want hij haalt in het nieuwe stelsel twee slagen binnen: 1. hij vertegenwoordigt de grootste werkgever in Nederland: de overheid en 2. de eerste stappen worden gezet naar individualisering van het pensioen binnen de fondsen en worden deelnemers 'rijp' gemaakt om t.z.t. over te stappen naar private pensioenverzekeraars: een lang gekoesterde wens van D66.
De deelnemers aan pensioenfondsen zijn in het nieuwe stelsel overgeleverd aan fondsbesturen die gedirigeerd worden door beurskoersen, wetgeving en andere politieke 'aanwijzingen'. Dat de top van de vakbond hiermee akkoord gaat, haar wapens inlevert om in cao's - zo nodig met vakbondsmacht - op te komen voor de pensioenen van haar leden en daarentegen zelfs kosten noch moeite spaart om dit te verdedigen, is een belediging aan alle strijdbare leden van de bond! Hoe diep kan je zinken?
Arbeidsvoorwaarde 'pensioen' vervangen door gedrocht
Omdat bovenstaande fundamenten van het huidige pensioenstelsel waren opgegeven: arbeidsvoorwaarde, collectiviteit en solidariteit, konden de onderhandelingen afgelopen jaar alleen nog gaan over 'windowdressing' en de overgang van het oude naar het nieuwe stelsel. Voor het eerste houden ook de FNV-onderhandelaars vol dat het nieuwe stelsel meer 'toekomstbestendig' en voor 'jongeren' gunstiger zou zijn. En dat met de vorming van een 'solidariteitsbuffer' naast individuele 'pensioenpotjes' solidariteit gewaarborgd blijft. Voor het tweede moesten ze hun tanden zetten in de zeer complexe problematiek van twee stelsels die tijdelijk naast elkaar bestaan of in één klap (in 2027?) in elkaar overgaan.
De pensioendiscussie werd hierdoor uiterst technisch en voor de deelnemers aan pensioenfondsen zeer verwarrend: niet meer uit te leggen. Het grote gevaar is dat zij 'afhaken' en het 'gedrocht' dat nu in de maak is over zich heen laten komen. Terwijl het huidige pensioenstelsel zo eenvoudig is: voor je aanvullend pensioen (want op je 'oude dag' ontvangt iedereen AOW!) betaal je van je loon of salaris maandelijks pensioenpremie: 'uitgesteld loon'. Het pensioenfonds berekent wat de hoogte van de premie moet zijn, om later (inclusief AOW) 70 procent van je laatst verdiende loon als pensioen uit te kunnen betalen. Die premie wordt in de cao 'meegenomen' plus de verdeling daarvan in een werkgeversaandeel en een werknemersaandeel in de pensioenpremie. Beide delen komen uit de 'loonruimte' van de cao: pensioen is een arbeidsvoorwaarde! Dit 'uitgestelde loon' wordt in een pensioenfonds gestopt. Het pensioenfonds belegt alle binnengekomen premies waardoor het rendement oplevert dat bijdraagt aan je pensioenopbouw. Bij het berekenen van de premies wordt ook gekeken naar het verwachte rendement. Dat was aanvankelijk 4 procent en is geleidelijk gedaald naar 2,8 procent. Maar in de afgelopen 30 jaar is er altijd gemiddeld veel meer rendement behaald. Kijk naar de verdubbeling van het 'vermogen' in de fondsen sinds 2008.
Hoe vitaal is de vakbeweging
De komende discussies en besluitvorming in de vakbonden over het uitgedokterde gedrocht zal duidelijk maken hoe vitaal de vakbeweging in Nederland nog is. Of de capitulatie van de leiding voor de wensen van het kapitaal wordt geaccepteerd? De FNV-onderhandelaars lieten weten raadpleging van alle leden (in FNV is het Ledenparlement het hoogste orgaan) over het akkoord niet nodig te vinden. Informatie aan sectorraden met besluitvorming in het Ledenparlement was voldoende. Het gaat hier om vitale belangen van leden van alle generaties en over vele generaties!!!
De komende tijd zal het leren. Het zal niet de eerste keer zijn dat een vakbondsleiding struikelt over 'pensioenen'.
Wil je een abonnement op Manifest?
Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland
Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.
Abonneer Nu!
