Skip navigation
Bijdrage CJB

70 jaar NAVO en het imperialisme vandaag de dage

Bijdrage voor de publieke bijeenkomst met als thema: 'Imperialisme of socialisme? 70 jaar NAVO - 100 jaar KOMINTERN'

Dit artikel verscheen in de editie van Manifest van donderdag 13 februari 2020

Placeholder

Kameraden, zoals jullie weten is 70 jaar geleden de NAVO opgericht. Een anticommunistisch en imperialistisch bondgenootschap waar ook onze regering deel van uitmaakt, waaraan Nederlandse soldaten deelnemen en via contract aan zijn gebonden. Ik wil jullie vandaag graag vertellen over de achtergronden van de oprichting van de NAVO, haar doelen toentertijd, en de rol van de NAVO vandaag de dag.

De oprichting van de NAVO in 1949 was resultaat van de nieuwe verhoudingen na de Tweede Wereldoorlog. Europa en vele kolonies waren bezet door en verdeeld tussen de geallieerde machten. De Sovjet-Unie trad op voor het democratisch recht van de volkeren van ieder land om hun constitutie te bepalen. Daarentegen hadden de kapitalistische machten, met name Engeland en de Verenigde Staten van Amerika ervoor gezorgd dat de kapitalistische verhoudingen in de landen onder hun militaire controle direct weer werden hersteld. Hierbij werden de volksbevrijdingslegers, de partizanen, ontwapend en politiek geneutraliseerd, wat in Griekenland zelfs tot een burgeroorlog ter vernietiging van de revolutionairen leidde.

Specifieke aandacht verdient de situatie in Duitsland, waar de Sovjet-Unie de naleving van het Potsdam-verdrag eiste, waarin tussen de geallieerden was afgesproken dat Duitsland na de oorlog verdeeld zou worden, hoewel uiteindelijk staatkundig één zou blijven, en serieus zou worden ontdaan van de nazi's en het militarisme. Dit zou echter betekenen dat de burgerlijke staatsmacht min of meer volledig zou worden gebroken, want zij had de nazi's in de jaren '30 aan de macht geholpen. Een groot deel van de ambtenaren, politieagenten, rechters, enz. had moeten worden ontslagen, alle grote kapitalisten hadden moeten worden onteigend voor hun medeplichtigheid aan de Tweede Wereldoorlog en de misdaden tegen de Duitse arbeidersklasse en de volkeren van Europa. Hierna zou het Duitse volk op democratische wijze een nieuwe constitutie aannemen. De geallieerden zouden er daarbij wel op letten dat deze constitutie geen ruimte zou geven aan militarisme. Het voorbeeld van Oost-Europa toonde echter dat volkeren onder deze verhoudingen voor het socialisme kozen.

Nou kun je je makkelijk voorstellen dat een socialistisch Duitsland voor het kapitalistische stelsel niet te verkroppen zou zijn omdat het een enorme markt en productiecapaciteit zou onttrekken aan het kapitalistische winstbejag en ook geostrategisch een enorm probleem zou vormen in de militaire controle van Midden-Europa.

De westerse geallieerden frustreerden dit proces dan ook en gingen stapsgewijs over tot de vorming van een kapitalistisch West-Duitsland. Al erg genoeg dat de door de Sovjets bezette gebieden socialistisch werden. Men zou niet een vierkante centimeter van de door kapitalistische legers gecontroleerde grond aan het socialisme laten toekomen. Zo werd de tweedeling van Duitsland vormgegeven. Steeds in reactie op verdere stappen van staatsvorming leidde de Sovjet-Unie ook in haar bezette zone soortgelijke stappen in. Met als belangrijk verschil dat in het oosten de denazificatie serieus en ingrijpend werd doorgezet en het volk daadwerkelijk mocht stemmen over de staatsvorming.

Met de voltooide splitsing van Duitsland in 1949 waren de fronten tussen kapitalisme en socialisme helder. De tijdelijke samenwerking tegen het fascisme was voorgoed voorbij. Deze tegenstelling tussen kapitalisme en socialisme was de directe aanleiding voor de vorming van de NAVO als militaire alliantie van de kapitalistische machten van het westen tégen het communisme in het oosten, maar met name ook in eigen land. Hiervoor werd het fascisme in Spanje en Portugal in stand gehouden, werden in de rest van kapitalistisch Europa onder de deknaam 'Gladio' fascistische ondergrondse legers opgebouwd en werden de voormalige fascisten snel in ere hersteld.

Maar de NAVO was - en is - niet alleen extreem anticommunistisch, maar ook imperialistisch. In de periode die misleidend als de 'Koude Oorlog' wordt bestempeld voerden de lidstaten van de NAVO ontelbare koloniale oorlogen voor het behoud van hun kolonies of ter vernietiging van socialistische, of tenminste onafhankelijke, regeringen in hun voormalige kolonies. Veel van deze oorlogen waren ook proxy-oorlogen met de Sovjet-Unie. Zo koud was die oorlog dus niet. In Afghanistan bijvoorbeeld schoten westerse special forces in het geheim op Sovjetsoldaten. Het bewijs hiervoor is te vinden in ondertussen gepubliceerde verslagen van de West-Duitse geheime dienst.

De strijd tegen het communisme was altijd ook een strijd voor het behoud van toegang tot grondstoffen, handelswegen en afzetmarkten voor de monopolies. Na 1990, door de tijdelijke nederlaag van het socialisme, barstte deze strijd in veel grotere hevigheid uit omdat de tegenmacht in de vorm van de Sovjet-Unie was verdwenen. En zodoende ook de noodzaak om onderlinge spanningen tussen de kapitalistische landen te beperken om met zijn allen de hoofdvijand, het socialistische blok, te bestrijden. Hier zal ik in het vervolg verder op ingaan, maar eerst een belangrijke tussentijdse opmerking:

Wat is imperialisme precies? Velen associëren imperialisme met kolonialisme, met oorlog en onderdrukking van het ene land door het andere land. Hoewel dit er helaas vaak een onderdeel van is, is het koloniale stelsel met zijn vast gedefinieerde invloedssferen verdwenen zonder dat het imperialisme is verdwenen en zijn er landen die imperialistisch zijn zonder ooit kolonies gehad te hebben. In de ogen van communisten zijn alle ontwikkelde landen imperialistisch, simpelweg omdat zij worden gecontroleerd door monopolies, grote buitenlandse investeringen doen, kapitaal exporteren en dus macht kopen in andere landen. Zij het via investeringen, oneerlijke handelspraktijken of oorlog.

Zodoende is ieder bondgenootschap tussen kapitalistische landen imperialistisch. Want het doel is altijd de eigen positie in de internationale concurrentiestrijd veilig te stellen en uit te bouwen. Trouwens niet alleen ten koste van landen buiten het bondgenootschap, maar ook binnen het bondgenootschap. Daarbij kenmerkt de postkoloniale periode zich door het feit dat in de voormalige kolonies ondertussen ook kapitalistische verhoudingen heersen, ook hier monopolies steeds grotere delen van de samenleving domineren, en deze uit eigenbelang samenwerken met grote machten, of zich afhankelijk maken van grote machten, juist om hun eigen macht tegenover hun concurrenten te vergroten. Om hoger op te komen in de imperialistische piramide bij wijze van spreken.

Een sprekend voorbeeld hiervan is Colombia. Er zijn enorm veel troepen van de VS in Colombia, de meeste politici en legerleiders zijn opgeleid in de VS. Colombia is financieel afhankelijk van miljarden aan militaire en economische steun van de VS. En de Colombiaanse politiek dient de interesses van de VS. Maar dat maakt Colombia niet tot een kolonie. De heersende klasse in Colombia gebruikt deze middelen, economisch en militair, om de vrijheidsdrang te onderdrukken van haar eigen volk, en de oorspronkelijke volkeren. Juist vanwege het aanhoudende verzet van haar bevolking heeft ze de VS nodig als bondgenoot om haar macht te behouden. Maar de Colombiaanse heersende klasse profiteert er in de eerste plaats zélf van. De rijkste Colombiaan, ene Luis Carlos Sarmiento, beschikt over meer dan 10 miljard dollar. Daarmee zou hij zelfs in Nederland de op een na rijkste man zijn, na Charlene de Cavalho-Heineken.

Ander voorbeeld: Chiquita, voormalig United Fruits Company, hét voorbeeld van uitbuiting en onderdrukking van boeren in derdewereldlanden, werd in 2014 door haar VS-eigenaren verkocht aan twee Braziliaanse partijen.

Er zijn nog talrijke overblijfselen van het koloniale stelsel, zoals de Nederlandse koloniën in de Caraïben, die nog steeds onder directe controle van de Nederlandse staat staan. Sterker nog, nadat vorig jaar op St. Eustatius een partij de verkiezingen won, die onafhankelijkheid als speerpunt had, werd het parlement ontbonden door de Nederlandse regering. Zogenaamd vanwege corruptie.

De weinige daadwerkelijke koloniën die vandaag nog bestaan hebben echter allemaal vooral geostrategische waarde, dus als militaire voorposten en ter controle van belangrijke handelsroutes. Kolonies, die in de kapitalistische winstproductie, dus in industrie of landbouw, belangrijk waren hebben op basis van die economische macht en de steun van de Sovjet-Unie allemaal hun onafhankelijkheid kunnen winnen en ageren nu als kapitalistische spelers onderaan de imperialistische piramide. Indonesië is hier een voorbeeld van.

Maar terug naar de NAVO. Wat doet zij vandaag de dag? Nogal simpel... oorlogen voeren! En wat is het antwoord van communisten op een imperialistische oorlog? Dat antwoord werd al honderd jaar geleden gegeven door de bolsjewieken: de socialistische revolutie voor vrede en rechtvaardigheid naderbijbrengen.

De bolsjewieken gaven indertijd dit antwoord tijdens een grote oorlog tussen gelijkwaardige imperialistische machten. De huidige oorlogen van de NAVO hebben nog niet dit niveau van escalatie bereikt. Twee belangrijke huidige oorlogen zijn de oorlog in Afghanistan en in Syrië. Beide gericht op het vernietigen van landen die anders een onafhankelijke politiek zouden voeren, of zich binden aan de concurrenten van de NAVO, Rusland en China. Omdat de slachtoffers van de NAVO-oorlogen op dit moment steeds veel zwakkere partijen zijn, is het verlies aan mensenlevens voor bijvoorbeeld het Nederlandse leger laag. Er kan dan ook geen sprake van zijn dat de Nederlandse bevolking al klaar is met de strijd, dat de revolutie binnen handbereik zou zijn.

Dat betekent echter niet, dat we als communisten niet de taak hebben om met alle hevigheid te ageren tegen de imperialistische oorlogen, evenals tegen de imperialistische bondgenootschappen zoals EU en NAVO of tegen de economische oorlogen zoals die worden gevoerd tegen de volkeren van Venezuela, Cuba en Iran, om maar een paar te noemen. Dat wil ik dan bij deze ook met klem doen!

Iedere bevolking heeft het recht zijn eigen politiek te bepalen, zijn eigen lot te bepalen, zonder inmenging van buitenaf. Dat de bourgeoisie in ieder land op de 'solidariteit' van de buitenlandse monopolies kan rekenen op het moment dat het volk serieus optreedt tegen de macht van de bourgeoisie, is een grote steun voor het kapitalistische stelsel. Dat zelfs al sociaaldemocratische hervormingen en beperkte nationalisaties worden beantwoord met dodelijke sancties is een belangrijke stok waarmee de heersende klasse slaat tegen alle volkeren die een groter deel van de nationale welvaart opeisen.

Als communisten veroordelen we dat niet alleen, we treden actief op! We uiten onze solidariteit met de volkeren van Cuba, van Venezuela, van Bolivia met protesten op straat. We maken de mensen bewust van de ware redenen achter de oorlogen in het Midden-Oosten. We onthullen de leugens van de NAVO over 'vredesmissies' en 'democratie'. We strijden voor het uittreden van Nederland uit de NAVO, we strijden tegen de Europese Unie! We veroordelen het militarisme en steunen de strijd van het volk ter verdediging van politieke vrijheden.

Ik hoop dat duidelijk is: wij zijn tegen! Maar waar gaat het heen? Welke kant ontwikkelt het imperialisme zich op? De NAVO voert een steeds agressievere politiek tegen China en met name tegen Rusland. Dit land is namelijk de belangrijkste concurrerende imperialist. De spanningen worden steeds verder opgedreven om Ruslands invloedssferen een voor een af te pakken of te neutraliseren. De VS hebben internationale verdragen voor wapencontrole verscheurd en beginnen een nieuwe wapenwedloop van ballistische raketten en nucleaire omsingeling. De Europese NAVO-bondgenoten werken hier hartstochtelijk aan mee door bijvoorbeeld de installatie van het anti-raket-schild in Oost-Europa, bedoeld om het nucleaire evenwicht te doorbreken en Rusland met een first-strike volledig te kunnen vernietigen. Een streven dat gezien de Russische militaire ontwikkeling onhaalbaar is, maar wel een enorm gevaarlijke spiraal in gang heeft gezet van wapenontwikkeling, militaire oefeningen en confrontaties in de grensgebieden.

Het is van levensbelang voor de volkeren van de wereld dat deze nieuwe koude oorlog niet overgaat in daadwerkelijke oorlog. Deze zou onvoorstelbare gevolgen hebben en Europa verwoest achterlaten, zo niet de hele wereld. Ik zeg dit niet om paniek te zaaien, maar om aan te tonen met welke roekeloosheid het imperialisme ageert. Onze eigen regering is zelfs één van de scherpste aanjagers van de confrontatie met Rusland en gebruikt daarbij de MH17-ramp.

Daarbij zijn we er ons wel van bewust dat Rusland evenmin een bondgenoot voor de wereldvrede is. Zijn regering handelt uit eigenbelang ter verdediging van de belangen van het Russische kapitaal. Zij kan voor progressieven geen bondgenoot zijn, ook al stelt het militaire ingrijpen van Rusland in Syrië kortstondig perken aan de agressie van het westerse imperialisme.

Enkel het socialisme kan duurzame vrede brengen. En hiervoor is de Russische regering geen bondgenoot, evenmin als Saddam Hussein dat was, of de Ayatollahs in Iran dat zijn. Wat niet wegneemt dat we de volkeren in die landen blijven steunen tegen de agressie van onze regering en haar NAVO-bondgenoten.

Wat de vrede wel een kleine stap verder zou helpen, zou de opheffing van de NAVO zijn. Wij eisen de uittreding van Nederland uit de NAVO. Dit zou niet alleen de NAVO verzwakken omdat Nederland met de Rotterdamse haven, de Caraïbische eilanden en de Nederlandse marine één van de radertjes in de logistieke machinerie van de NAVO-legers is. Het zou ook de veiligheid van Nederland vergroten. Van de propagandisten van het kapitaal horen we voortdurend dat de NAVO er is om ons te verdedigen, maar niets is minder waar!

Voor de integratie in de NAVO-legers heeft het Nederlandse leger allang zijn defensieve capaciteiten volledig opgegeven ten behoeve van een snelle-interventiemacht. Hoe gaan we ons land verdedigen zonder tanks? Maar nog belangrijker: wie zou ons land willen aanvallen als we niet bezig waren met honderden oneerlijke handelsverdragen, met onderdrukking van etnische minderheden in ons land en met bombardementen van andere landen? Juist door de deelname aan de imperialistische oorlogen van de NAVO, het economische imperialisme van de EU en de eigen Nederlandse monopolies, maken we ons land pas tot militair doelwit.

Zogenaamd progressieve en linkse partijen hebben het Nederlandse volk in dit opzicht niets te bieden behalve leugens en kapitalistische propaganda. Partijen als PvdA en GroenLinks steunen keer op keer de imperialistische oorlogen in Mali, Afghanistan, Irak, Syrië of waar dan ook. Ook de SP heeft al meer dan een decennium geleden de eis van uittreding uit de NAVO laten vallen en accepteert het denkkader van vredesmissies en antiterrorisme optreden dat enkel dient om de brute machtspolitiek van de monopolies te verhullen. De woorden van Rosa Luxemburg lijken allang vergeten: Socialisme of barbarij!

Wij steunen zulke opvattingen niet. Daarom: Leve de internationale solidariteit! Moge het volgende decennium het einde zijn van de NAVO, van de EU en van het kapitalisme!

Wil je een abonnement op Manifest?

Met jullie hulp garanderen we een communistische visie op de actualiteit in Nederland

Manifest is de krant van de NCPN die tien keer per jaar verschijnt. Met Manifest blijf je op de hoogte van de actualiteit en van onze acties. Manifest belicht verschillende aspecten van de strijd in binnen- en buitenland, en publiceert analyses die inzicht bieden in de nationale en internationale ontwikkelingen vanuit een marxistisch-leninistisch perspectief. Neem nu een abonnement op Manifest of vraag een gratis proefabonnement aan.

Abonneer Nu!